कंटोळीच्या भाजीचा प्रत्येक भाग सालापासून बियापर्यंत गंभीर आजारांवर उपचार आहे.

कंटोळी किंवा काटलं ही फारशी लोकप्रिय भाजी नाही. पण त्याची साल, लगदा आणि बिया अनेक गंभीर आजार टाळू शकतात. आपल्या आहारात समाविष्ट करण्याचे मार्ग येथे आहेत.

कंटोळी कॅन्सरपासून संरक्षण करते.कंटोळीच्या सालीमध्ये फायटोकेमिकल्स मुबलक प्रमाणात उपलब्ध असतात. विशेषत: लाइकोपीन आणि बीटा-कॅरोटीन सारखी फायटोकेमिकल्स असतात. 

तुम्ही कधी कंटोळी खाल्ली आहेत का? 

भारतातील काही ठिकाणी याला कंटोळी किंवा कर्टूल असंही म्हणतात. यालाच जंगली कारली म्हणतात. त्याची साल उग्र असली तरी चव उत्कृष्ट आहे. कमी तेलात भाजलेली कंटोली तोंडाला खुसखुशीत चव देतात. कारल्याच्या कुटुंबातील सदस्य असूनही ही भाजी कडू नाही. पावसाळ्यात ही भाजी जास्त असते.

पण ते सर्व ऋतूंमध्ये उपलब्ध आहे. आरोग्यासाठी त्याचे फायदे खूप आहेत. असं असूनही ही भाजी पाहिजे तशी लोकप्रिय नाही. त्याची चव आणि आरोग्याचे महत्त्व पाहून आशियाई देशांमध्ये यावर बरेच संशोधन केलं जात आहे.

फळाची साल देखील फायदेशीर का आहे?

जर्नल ऑफ ब्रीडिंग अँड जेनेटिक्समध्ये प्रकाशित झालेल्या संशोधनानुसार, थायलंडच्या जेनेटिक डायव्हर्सिटी प्लांट सायन्सेस अँड ॲग्रीकल्चरल रिसोर्सेस विभागामध्ये काटेरी कडबा किंवा कंटोळी  ह्या वर संशोधन करण्यात आले. संशोधनानुसार, काटेरी कडबा किंवा कंटोळी  (मोमोर्डिका डायइका) हे आशियामध्ये घेतले जाते. पण त्याचा वापर कमी आहे.

याला बेबी जॅकफ्रूट, जीएसी फ्रूट, रताळी, कोचिन लौकी असंही म्हणतात. हे पूर्व आणि आग्नेय आशियामध्ये अन्न आणि पारंपारिक औषध म्हणून वापरले गेले आहे. त्याच्या सालीमध्ये फायटोकेमिकल्स मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध असतात. विशेषत: लाइकोपीन आणि बीटा-कॅरोटीन सारखी फायटोकेमिकल्स. बीटा कॅरोटीन डोळ्यांच्या आरोग्याव्यतिरिक्त अनेक कर्करोग आणि हृदयविकारांपासून संरक्षण करते. तर लाइकोपीन पेशींचे नुकसान टाळते. यामुळे प्रोस्टेट कॅन्सरही टाळता येतो.

कंटोळीच्या बिया कोण जास्त खातात?

काही लोकांना त्याच्या बियांची चव जास्त आवडते. बायोॲक्सेसिबल कॅरोटीनॉइड्स (लाइकोपीन आणि बीटाकॅरोटीन) देखील बियांच्या पडद्यामध्ये असतात. या फायटोकेमिकल्समुळे प्रोस्टेट कॅन्सर, कोलन कॅन्सर आणि सेरेब्रल थ्रोम्बोसिस यांसारख्या अनेक आजारांचा धोका कमी होतो. या व्यतिरिक्त, व्हिएतनाममधील महिला आणि मुले सर्वात जास्त प्रमाणात कंटोळी तेल वापरतात. हे केवळ शरीरातील चरबी कमी करू शकत नाही, तर मुलांसाठी आवश्यक पोषण देते.

लिव्हरमुळे होणाऱ्या आजारांचा धोका कमी होतो.

कॅल्शियम, पोटॅशियम, झिंक, लोह, सोडियम, फायबर यांसारखे पोषक घटक कंटोलामध्ये आढळतात. प्रतिमा: pixabay हे अँटीऑक्सिडंट्स आणि फ्लेव्होनॉइ आणूड्सचा समृद्ध स्रोत आहे. त्यात अँटीलिपिड पेरोक्सिडेटिव्ह गुणधर्म आहेत. हे चरबी ऑक्सिडेशन प्रतिबंधित करते. यामुळे फॅटी लिव्हरमुळे होणाऱ्या आजारांचा धोका कमी होतो.

ऋतू बदलामुळे संक्रमण होत नाही 

थंडीच्या वातावरणात सर्दी, कफ येणे सामान्य आहे. कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग टाळण्यासाठी काँटोलाचा आहारात समावेश करा. हे ऍलर्जीक, अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी आहे. हे हंगामी संसर्गापासून संरक्षण करण्यास मदत करू शकते.

वय कमी करणारी अँटी एजिंग कंटोळी  

कंटोळी मध्ये असलेली बीटा कॅरोटीन, ल्युटीन, झेंथिन फ्री रॅडिकल्स नष्ट करतात. कंटोळी अँटी एजिंगसाठी काम करते. कॅलरी कमी असल्याने वजन कमी करण्याच्या आहारात त्याचा समावेश केला जाऊ शकतो. यामुळे त्वचा निरोगी होते. जर तुम्हाला त्वचेची कोणतीही समस्या असेल तर कंटोळी च्या बियांचा आहारात समावेश करा.

कंटोळी आहारात कशी खावीत?

• कमी तेलात तळून घ्या : कढईत कमी तेल, मीठ, हळद, तिखट टाकून कंटोळी  भाजी म्हणून खाऊ शकतो.
• बिया भाजणे : त्वचेच्या समस्यांसाठी : त्वचेची समस्या दूर करण्यासाठी तुम्ही कंटोलाच्या बिया भाजून खाऊ शकता.
• सूप तयार करा : कंटोळी उकळवा. त्याचे मिश्रण करा. लिंबू, काळे मीठ, काळी मिरी पावडर आणि अर्धा चहाचा चमचा तुम्ही कंटोळी  सूपचा आनंद घेऊ शकता.
• शिजवून खा  : कंटोळी नैसर्गिकरित्या शिजू द्या. लाल झाल्यावर कापून फळ म्हणून खा. पचनसंस्थेसाठी उत्तम ठरेल.