बरेच पालक असं म्हणतात की मुलं अजिबात ऐकत नाहीत आता काय करावं कळत नाही. पालक अनेकदा मुलांना अनेक गोष्टींसाठी मनाई करतात, परंतु जेव्हा वारंवार अडवणूक करूनही मुले ऐकत नाहीत, तेव्हा पालक त्यांना काहीही सांगायचं बंद करतात. अशा हट्टी मुलांना कसं हाताळायचं ह्यासाठी ह्या काही सोप्या पण महत्वाच्या गोष्टी करा.
तुम्ही मुलांशी कसं बोलता ते खूप महत्वाचं आहे.
तुम्ही तुमच्या मुलाशी ज्या पद्धतीने बोलता, त्याचा त्याच्या स्वभावावर खूप परिणाम होतो. यामुळे त्यांचे कोणतेही काम शिकून तुमचे ऐकण्याची क्षमता आणि क्षमताही विकसित होते. अनेकदा पालक मुलाला योग्य वागण्याची आणि बोलण्याची पद्धत सांगत राहतात.
अशा परिस्थितीत पालकांचे संवादकौशल्य अधिक चांगले असणे अत्यंत गरजेचे आहे. नाहीतर मुलं तुमचं कधीच ऐकणार नाहीत. मुलाने तुमचे ऐकावे असे तुम्हाला वाटत असेल तर त्यांच्याशी असं बोला.
तुमची संवादाची पद्धत सकारात्मक असावी
अनेकदा पालक मुलाला ‘नाही’, ‘नाही’, ‘हे करू नकोस’, ‘हे करू नकोस’ आणि ‘हे करू नकोस’ असे म्हणत राहतात. त्यांना सर्वकाही नाकारणे थांबवा. मुलांना जेवढं अडवून धराल तितकी ते अधिक गुंडगिरी करतात. त्यांना जे काही करायचं आहे ते काही वेळ करू द्या.
त्यांचं मन भरलं की ते सोडून देतात. त्यांना शिव्या देण्याऐवजी त्यांना प्रेमाने समजावून सांगा. उदाहरणार्थ, “घरात पळू नकोस किंवा पसारा करू नकोस असं म्हणण्याऐवजी “आराध्य बघा कसा शहाण्यासारखा वागतो पसारा अजिबात करत नाही” असं म्हणाल तर चांगलं होईल. जर तुम्ही अशी वाक्ये वापरलीत तर त्यांना तुमचा मुद्दा लवकर समजू लागेल. त्यांना वाटेल आपल्याबद्दल किती कौतुक वाटतं.
हुशारीने शब्द निवडा
‘तू खरोखर ना एक घाणेरडा मुलगा आहेस’ असे उपहासात्मक शब्द वापरू नका. त्याऐवजी ‘ यश तू आता मोठा होत आहेस’ असे म्हणा. यामुळे मुलाला आपला काही उपयोग नाही असं मनात राहणार नाही.
चुकीचे शब्द वापरल्याने मुले केवळ तुमच्यापासून दूर राहतात असे नाही तर ते स्वत: ची चुकीची ओळख विकसित करतात. सकारात्मक शब्द मुलांना आत्मविश्वास, आनंदी आणि चांगलं वागायला मदत करतात. त्यांना प्रोत्साहित केल्याने ते कठोर परिश्रम करण्यास आणि यश मिळवून मोठे होतात.
जेव्हा तुम्ही बोलता तेव्हा त्यांच्या डोळ्यात बघा आणि बोला जेणेकरून ते नंतर इतरांशी आत्मविश्वासाने बोलू शकतील. बोलताना कोणतीही संकोच करु नका. सगळ्या गोष्टी आत्मविश्वासाने करा.
मुलांशी मोठ्याने बोलू नका
आपल्या मुलाशी कधीही मोठ्याने बोलू नका. ते पुन्हा पुन्हा घाबरू शकतात. जर त्याला एखाद्या गोष्टीबद्दल राग आला असेल तर प्रथम त्याचा राग शांत होऊ द्या. नंतर प्रेमाने जवळ घेऊन विचारा.
मार्ग सुचवा, प्रेमाने समजावून सांगा
‘गृहपाठ पूर्ण केल्यावर जेव्हा तुम्ही टीव्ही पाहू शकाल’ अशा छोट्या-छोट्या गोष्टींमुळे त्यांचा तुमच्यात आत्मविश्वास वाढेल. ते तुमचं नक्कीच ऐकतील. तुमच्या समस्या सोडवण्यासाठी त्यांचीही मदत घ्या.
चांगले संस्कार द्या
मुलाला संस्कार शिकवा. धन्यवाद, आपलं स्वागत आहे. हे शब्द स्वतः वापरा. लक्षात ठेवा, तुम्ही जे काही बोलता ते मुलं आपापसात मित्रांसोबत शिकतात आणि बोलतात. इतरांना मदत करायला आणि स्वतः जवळची जास्तीची वस्तू द्यायला शिकवा.
मुलांना समजून घ्या
मुलांना ती जशी आहेत तसेच त्यांच्यावर प्रेम करा. आधी त्याचे शांत मनाने ऐका, मगच टेरेसवर खेळणे, न बघता रस्ता क्रॉस करणे, गरम वस्तू धोकादायक का आहे हे प्रेमाने सांगा. मुलं काय सांगत आहेत ते ऐकून न घेता तुम्ही तुमचे नियम लगेच लादून त्यांना गप्प करू नका त्यांना बोलू द्या. त्यामुळे मुलं तुमच्याशी पुढे जाऊन सुद्धा मोठ्या गोष्टी शेअर करतील.
