लहानपणी हिवाळ्यात यायचा बाजरीच्या खिचडीचा वास, का जाणून घ्या आरोग्यासाठी हे सुपरफूड. माझ्या लहानपणी हिवाळ्यात मला सर्वात जास्त आठवते ती म्हणजे बाजरीची खिचडी. उच्च फायबर आणि कॅल्शियम समृद्ध, बाजरी आपल्याला केवळ उबदार ठेवत नाही, तर पचनाच्या समस्यांपासून देखील आराम देते.
बाजरीची खिचडी हा पोषक तत्वांचा खजिना आहे.
ज्वारी, बाजरी, मका ही ती भरड धान्ये, जी आपण लहानपणापासून खात आलो आहोत. मग कोणाला ग्लूटेन असहिष्णुता सारखी समस्या आली असेल, आठवत नाही. विशेषतः बाजरी हिवाळ्यातील सुपरफूड आहे. आई अनेकदा हिवाळ्यात बाजरीची खिचडी करायची.
सामान्य खिचडीसारखी ती सोपी किंवा हलकी होती असे नाही, पण त्यात असलेले पोषक घटक आपल्याला वर्षभर आवश्यक असलेली ताकद देत असत. आता बाजरीचे महत्त्व जगभर समजत असताना, मकर संक्रांतीच्या निमित्ताने ह्या सुपरफूडचा फायदा का घेऊ नये.
बाजरी विशेष का आहे? बाजरीचे आरोग्य फायदे
मित्रांनो, भारत सरकारने 2023 हे बाजरीचं वर्ष म्हणून घोषित केलं आहे. जेणेकरून संपूर्ण जगाला ह्या सुपरफूडमधील पोषक तत्वांबद्दल माहिती मिळू शकेल. यासोबतच फॅन्सी आणि कमी आरोग्यदायी न्याहारीकडे धाव घेणारे आपण भारतीय ह्या स्थानिक खाद्यपदार्थाची ताकद ओळखू शकतो.
येथे संयुक्त राष्ट्र संघाचा ठराव लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये 2030 पर्यंत जगभरातून भूक दूर करण्याचं आवाहन करण्यात आलंनm आहे. युनोच्या अहवालानुसार, जगभरातील काही देश अति पोषक घटकांनी त्रस्त आहेत, तर काही अंडर न्यूट्रिएंट्सने त्रस्त आहेत. ह्याचं कारण म्हणजे त्या महत्त्वाच्या पदार्थांकडे दुर्लक्ष करणे, जे कमी खर्चात अधिक पोषक तत्त्वे देऊ शकतात. यापैकी बाजरी हे महत्त्वाचे अन्नधान्य आहे.
2023 हे बाजरीचे आंतरराष्ट्रीय वर्ष आहे.
याला सुपरफूड फॉर नथिंग म्हणतात ना. एनसीबीआय नुसार, बाजरीमध्ये कॅल्शियम, कार्बोहायड्रेट्स, आहारातील तंतू, प्रथिने आणि अनेक आवश्यक सूक्ष्म पोषक घटक असतात. बाजरी हा झिंक आणि मॅग्नेशियमचाही महत्त्वाचा स्रोत आहे. यामध्ये असलेले फायटोकेमिकल्स तुमच्या हृदयाच्या आरोग्यासाठीही उत्तम बनवतात. म्हणूनच याला उच्च ऊर्जा आणि हृदय निरोगी अन्न देखील म्हटले जाते.
बाजरीची खिचडी ही भाकरीपेक्षा खास आहे
अनेक पोषक तत्वांनी भरलेली बाजरी हिवाळ्यातील आहार म्हणून बाजरी महत्वाची आहे. हीटिंग इफेक्टमुळे, ते तुम्हाला आतून उबदार ठेवते. पण मला त्याची खिचडी बाजरीच्या रोटीपेक्षा जास्त आवडते. सेलिब्रिटी न्यूट्रिशनिस्ट रुजुजा दिवेकर देखील बाजरीच्या खिचडीचे विशेष वर्णन करतात. खरं तर, भारतीय खाद्यपदार्थांची खासियत ही आहे की ते केवळ पौष्टिकतेने परिपूर्ण नसून ते अधिक परिपूर्ण बनवते अशा प्रकारे सर्व्ह केले जाते.
बाजरीच्या खिचडीच्या बाबतीतही हेच लागू होते. बाजरीची खिचडी सहसा ताजे ताक किंवा दुधासोबत भरपूर देसी तूप घालून दिली जाते. यामुळे, त्यात उच्च फायबर सामग्री पोटात जडपणा जाणवू देत नाही. तूप घालताना बद्धकोष्ठता होऊ देत नाही.
बाजरीची खिचडी कशी बनवायची?
बाजरीची खिचडी बनवण्यासाठी सर्वप्रथम बाजरी थोडीशी ओली करून, त्याच्या टोकाचा भाग फोडून वेगळा केला जातो. आई जरी इमाम पथकात करायची. पण आजकाल तेवढा वेळ कोणाकडे नाही आणि इमाम पथकाकडेही नाही. त्यामुळे तुम्ही मिक्सरमध्येही तयार करू शकता.
- हेल्दी बाजरीची खिचडी बनवण्यासाठी साहित्य
- बाजरी – 1 वाटी
- मूग किंवा हरभरा डाळ – अर्धी वाटी
- तांदूळ – अर्धी वाटी
- मीठ – चवीनुसार
- शुद्ध किंवा देशी तूप – सर्व्ह करण्यासाठी
- अगर आप टीखा खाना पासंद करते हैं तो इस अपने खाते से तडका डेन
- जर तुम्हाला मसालेदार पदार्थ आवडत असतील तर तुम्ही मसाले घालून खिचडी मसालेदार करू शकता.
अशी बाजरीची खिचडी तयार करा
बाजरी साफ करणे
सर्वप्रथम बाजरी स्वच्छ करून थोडेसे पाणी लावून भिजवा. थोड्या वेळाने मिक्सरमध्ये ५ ते ६ सेकंद फिरवा.यामुळे बाजरीचे टोक किंवा साल तुटते.
सोलून काढा
आता ते एका खोलगट ताटात किंवा ताटात ठेवून आसडा. तडतडल्यावर साल पुढे येईल. जेणेकरून तुम्ही ते सहज काढू शकाल. हे दोन ते तीन वेळा करा, जेणेकरून बाजरी पूर्णपणे स्वच्छ होईल.
खिचडी शिजवत ठेवा
आता कुकरमध्ये सुमारे तीन ते चार ग्लास पाणी टाका आणि उकळत ठेवा. उकळायला लागल्यावर बाजरी, हरभरा डाळ आणि तांदूळ वेगवेगळे धुवून या उकळत्या पाण्यात टाका. असेच सोडू नका. मधेच ढवळत राहा म्हणजे तळाला चिकटणार नाही.
कुकर लावा
बाजरी, हरभरा डाळ आणि तांदूळ कुकरच्या पाण्यात उकळल्यावर जेव्हा ज्योत येऊ लागते, तेव्हा तुम्ही प्रेशर कुकरचे झाकण बंद करू शकता. चवीनुसार मीठ घालून झाकण बंद करा. आता प्रेशर कुकिंगची वेळ आली आहे. दोन ते तीन शिट्ट्या झाल्यावर कुकर बंद करा.
गरमागरम वाढा
डिशेसची चव आणि पोषण देखील ते कोणत्या पद्धतीने दिले जाते यावर अवलंबून असते. म्हणूनच बाजरीची खिचडी सर्व्ह करताना तूप, गूळ, ताजे ताक किंवा दुधासोबत दिली जाते. वाटीपेक्षा खोल प्लेटमध्ये खाल्ल्यास चव चांगली लागते.
एका खोलगट ताटात बाजरीची खिचडी पसरवून सर्व्ह करा, त्यावर चमचाभर तूप टाका. थोडा गूळ आणि एक ग्लास ताक सोबत ठेवा. घ्या तुमची हेल्दी बाजरीची खिचडी खाण्यासाठी तयार आहे. त्याच्या सुगंधाने तुमची भूक वाढत नसेल तर तुम्ही कमेंट करुन ‘होय वाढली’ म्हणाल.
हा लेख आणि रेसीपी मित्र मैत्रिणींना शेअर करा.
